Zeeden

Vlieland is voortdurend aan de wandel. Langzaam verplaatst het hele eiland zich oostwaarts als gevolg van een proces van afslag en winderosie. De bewoners van het dorp West-Vlieland moesten hun huizen zelfs in 1736 verlaten om het aan de zee prijs te geven. Bovendien ontdekten de Oost-Vlielanders dat de Dorpsstraat na iedere zuidwesterstorm bedekt was door een laag zand. Aan die situatie moest wat gedaan worden en men poogde in eerste instantie het zand vast te leggen door de aanplant van helm. Na 1904 werden de hoge duinen vastgelegd door de aanplant van zeeden (Pinus pinaster).

De zeeden kan de zilte zeewind goed verdragen en neemt genoegen met een zeer karige voedingsbodem. Dat hij er dan wat treurig uit komt te zien is wat minder belangrijk om dat hij doet waarvoor hij is aangenomen: zand op zijn plaats houden.
Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, Pinus, komt uit het Latijn waar pinus 'kegel' betekent. De Romeinen hadden het woord weer van de Grieken gepikt want daar betekende konos precies hetzelfde. Het tweede deel, pinaster, is een Latijns combinatiewoord uit het al eerder genoemde pinus plus aster dat 'een mindere soort' betekent. Samen kun je dit dus vertalen als 'een waardeloos soort den'.

De natuurlijke habitat van de zeeden kunnen we vinden in de westelijke en zuidwestelijke regionen van de Middellandse Zee. Hij is hier dus gewoon een exoot of nog beter een gastarbeider, die alleen maar is aangenomen om het zand vast te leggen. Zijn dagen echter geteld want Staatsbosbeheer heeft nieuwe inzichten over natuurlijk beheer en daar past de zeeden niet in. Langzaam maar zeker worden bijna alle zeedennen op Vlieland gekapt en vervangen door inheemse boomsoorten.

Het lijkt er dus op dat de zeeden in Nederland een treurig einde te wachten staat. Zijn hout wordt in zijn thuislanden wel als kaphout gebruikt, maar hier in Nederland vinden we dat hij veel teveel hars bevat. Toch kunnen we van de zeeden nog wel een interessant feit noemen want hij blijkt rijk te zijn aan een stofje met de onuitspreekbare naam proanthocyanidine. Dat stofje is een belangrijke antioxidant en chemisch gezien verwant aan de rode kleurstof in druiven en cranberry's. Dat betekent dat de zeeden een bron kan zijn voor voedingssupplementen tegen urineweginfecties en kan helpen bij het voorkomen van hart- en vaatziektes.

Maar goed, als alle zeedennen van Vlieland zijn verwijderd kunnen we altijd nog genieten van een glaasje rode wijn of van de Vlielandse cranberry's. Of van rode kool want daarin zitten ook die zo gezonde proanthocyanidines.